Ngày Quốc tế Lao động và quyền lợi thiết thân của giai cấp công nhân thế giới ngày nay

Vào Ngày Quốc tế Lao động 1/5, người dân ở nhiều nước trên thế giới kỷ niệm các thành tựu của giai cấp công nhân và diễu hành trên đường phố đòi trả lương công bằng và điều kiện làm việc tốt hơn.

Đây là dịp tôn vinh những người lao động. Nhờ các nỗ lực đấu tranh của công nhân trong nhiều năm, hàng triệu người đã giành được các quyền và sự bảo vệ cơ bản. Mức lương tối thiểu đã được thiết lập, giới hạn được đặt ra đối với giờ làm trong ngày, và người lao động có quyền được hưởng lương vào các ngày nghỉ lễ và khi ốm đau.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, điều kiện lao động ở nhiều nơi đã xấu đi. Kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, ngày càng phổ biến các công việc bán thời gian, ngắn hạn và trả lương thấp. Lương hưu trí cũng gặp rủi ro. Chúng ta cũng chứng kiến sự trỗi dậy của "nền kinh tế gig" mà trong đó các công ty thuê tạm công nhân để làm một công việc ngắn vào một thời điểm nào đó. Những lao động này thường không được hưởng các quyền lợi như ngày nghỉ có trả lương, mức lương tối thiểu hoặc tiền trả cho trường hợp bị thất nghiệp do dôi dư.

Ngày nay tinh thần đoàn kết trong giới cần lao vẫn mang tầm quan trọng như xưa kia.

Vào tháng 5/1886, 400.000 công nhân ở nhiều vùng của nước Mỹ đình công, yêu cầu ngày làm việc 8 giờ. Cuộc đình công ban đầu diễn ra hòa bình, đến ngày thứ 3 thì biểu tình ở Chicago có yếu tố bạo lực.

Ngày 3/5, cảnh sát can thiệp để hăm dọa những người biểu tình và bảo vệ những người phá biểu tình. Cảnh sát đã bắn vào các công nhân không vũ trang, khiến một số người trong số họ thương vong. Để phản đối sự bạo tàn của cảnh sát, các thủ lĩnh lao động đã kêu gọi tụ tập lớn tại quảng trường Haymarket vào ngày hôm sau.

Ngày 4/5, xuất hiện thêm các cuộc biểu tình. Tuy nhiên chính Thị trưởng Chicago - Carter Harrison, đã gọi cuộc tụ tập ở Haymarket là hòa bình. Sau khi ông Harrison rời đi thì một toán cảnh sát đến và yêu cầu đám đông giải tán. Lúc này, một quả bom đã được quăng ra và cảnh sát đáp trả bằng việc bắn loạn xạ. 7 cảnh sát và 4 công nhân đã thiệt mạng do quả bom phát nổ hoặc do đạn của cảnh sát bắn. Ước tính có 4-8 người là dân thường thiệt mạng và 30-40 người bị thương.

Người ta đã không bao giờ xác định được ai đã ném bom nhưng 8 công nhân vẫn bị bắt. 7 trong số 8 công nhân này bị kết án tử hình và người còn lại nhận mức án 15 năm tù. Bốn bị cáo đã bị treo cổ vào ngày 11/11/1887.

Sự kiện này, còn được gọi là vụ Thảm sát Haymarket, đóng vai trò rất quan trọng trong việc đoàn kết tầng lớp thợ thuyền trên khắp nước Mỹ. Nhiều người không tin các bị cáo nói trên có tội. Việc xét xử họ đã bị chỉ trích là không công bằng.

Vụ Haymarket đồng thời trở thành một biểu tượng quốc tế của cuộc đấu tranh cho quyền lợi của giai cấp công nhân. Tổ chức "Quốc tế Hai" vào năm 1889 đã lấy ngày 1/5 làm Ngày Quốc tế Lao động.

Vào ngày này, các đảng XHCN và công đoàn kêu gọi công nhân biểu tình đòi ngày làm 8 giờ và ủng hộ biểu tình hòa bình. Ngày làm việc 8 giờ đã trở thành luật cho công nhân khu vực công ở Mỹ vào năm 1892. Kể từ đó, phong trào công nhân trên toàn thế giới tiếp tục tranh đấu cho quyền lợi này và đã giành được thắng lợi.

Sự kiện Haymarket là nguồn cảm hứng cho các thế hệ lãnh đạo công đoàn, các nhà hoạt động cánh tả, và các nghệ sĩ. Sự kiện này đã được tưởng niệm thông qua các tượng đài, bích họa, và áp phích trên khắp thế giới, đặc biệt là ở châu Âu và châu Mỹ Latin. Năm 1893, Đài tưởng niệm Liệt sĩ Haymarket đã được dựng lên tại một nghĩa trang ở ngoại ô Chicago (Mỹ).

Việc tổ chức kỷ niệm 1/5 diễn ra theo các cách thức khác nhau ở nhiều nước trên thế giới. Ngày 1/5 là ngày lễ ở những nước như Nam Phi, Tunisia, Tanzania, Zimbabwe, Trung Quốc, Việt Nam... Tại nhiều quốc gia, bao gồm Pháp, Hy Lạp, Nhật Bản, Pakistan, Anh, và Mỹ, thường xảy ra biểu tình vào Ngày Quốc tế Lao động.

Ngày Quốc tế Lao động là ngày để nhân dân lao động được nghỉ ngơi sau những tháng ngày làm việc vất vả. Đó cũng là dịp để đấu tranh cho quyền lợi của người lao động, thể hiện tình đoàn kết với giai cấp công nhân toàn thế giới cũng như tôn vinh các thành tựu của họ./.

Trung Hiếu/VOV.VN biên dịch, tổng hợp

Nguồn: British Council, Britannica